OSTRZEJSZE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA ZŁAGODZI INSTYTUCJA UPOWAŻNIONEGO PRZEDSIĘBIORCY

Sprawdzonym firmom będzie łatwiej.

Firmy handlujące z zagranicznymi kontrahentami od nowego roku mogą liczyć na spore ułatwienia celne. Muszą jednak uzyskać status Upoważnionego Przedsiębiorcy.

Ze względu na rosnące zagrożenia w międzynarodowym obrocie towarowym Stany Zjednoczone, a następnie Światowa Organizacja Ceł (WOC) oraz Unia Europejska podjęły prace nad zaostrzeniem zasad bezpieczeństwa.
Jednak ustanawianie nowych barier stoi w sprzeczności z liberalizacją handlu – nie jest możliwe kontrolowanie wszystkich przesyłek, gdyż spowodowałoby to paraliż międzynarodowego przepływu towarów.

Rozwiązując tę sprzeczność, Komisja Europejska powołała do życia instytucję Upoważnionego Przedsiębiorcy.
Uzyskanie statusu Upoważnionego Przedsiębiorcy będzie potwierdzone świadectwem AEO (ang. Authorised Economic Operator) wydanym przez właściwy organ celny. O świadectwo to może się ubiegać podmiot biorący udział w międzynarodowym łańcuchu dostaw, posiadający siedzibę we Wspólnocie i spełniający warunki określone w przepisach. Międzynarodowy obrót towarowy jednoznacznie kojarzy się z podmiotami dokonującymi eksportu i importu. Jednak ponieważ celem jest zabezpieczenie całego łańcucha dostaw, o status Upoważnionego Przedsiębiorcy ubiegać się będą mogli również producenci, pośrednicy, firmy spedycyjne, logistyczne, transportowe oraz agencje celne.

Kontrole poza kolejnością

Z pewnością w pierwszej kolejności o status AEO będą się ubiegać duże korporacje. Prestiż z tym związany jest dla nich wystarczającą motywacją. Dla małych i średnich przedsiębiorstw ważniejsze od prestiżu będą ułatwienia, z których będzie mógł korzystać Upoważniony Przedsiębiorca. Ponieważ świadectwo AEO będzie uznawane we wszystkich krajach UE, podmiot je posiadający będzie postrzegany jako wiarygodna i bezpieczna firma nie tylko przez kontrahentów, ale także organy celne tych krajów.

Mimo zaostrzonych środków bezpieczeństwa Upoważniony Przedsiębiorca będzie rzadziej doświadczał fizycznych kontroli towarów i dokumentów. Ewentualne kontrole będą przeprowadzane poza kolejnością, co pozwoli uniknąć przestojów i opóźnień w dostawach towarów i związanych z tym dodatkowych kosztów magazynowania.

Upoważniony Przedsiębiorca skorzysta z ułatwień, starając się o uproszczenia celne. To co zostanie uprzednio objęte kontrolą w postępowaniu AEO, nie będzie już ponownie badane, co znacznie przyspieszy postępowanie.

W trosce o bezpieczeństwo

Dotkliwą konsekwencją nieposiadania statusu AEO będzie utrata konkurencyjności. Upoważniony Przedsiębiorca będzie chętniej współpracował z innymi posiadaczami tego statusu, gdyż to zagwarantuje mu bezpieczeństwo oraz pozwoli na pełne korzystanie z przywilejów.

W przyszłości należy się liczyć z dalszym zaostrzaniem wymogów bezpieczeństwa w handlu międzynarodowym. Już w lipcu 2009 roku zostaną nałożone na eksporterów i importerów dodatkowe obowiązki w postaci konieczności składania deklaracji wyprzedzających – informujących o zamiarze dokonania przywozu/wywozu towarów. Upoważniony Przedsiębiorca będzie mógł składać deklaracje zawierające mniejszy zakres danych dotyczących bezpieczeństwa. Ponadto posiadacze statusu AEO będą z wyprzedzeniem informowani o zamiarze przeprowadzenia kontroli ich towarów.

Jak uzyskać świadectwo

Firma starająca się o uzyskanie świadectwa AEO będzie musiała udowodnić, iż spełnia określone przepisami kryteria. Liczyć się będzie, czy przestrzega przepisów celnych, jest wypłacalna i posiada odpowiednie procedury i standardy kontroli bezpieczeństwa.

Komisja Europejska przygotowała wskazówki dotyczące weryfikacji tych kryteriów. Polskie Ministerstwo Finansów dopracowuje szczegółowe wytyczne w tym zakresie.

Najpóźniej 1 stycznia 2008 r. przedsiębiorcy będą mogli składać wnioski o nadanie statusu AEO. Administracje celne niektórych krajów UE umożliwiły podmiotom składanie wniosków z wyprzedzeniem. Przykładowo w Wielkiej Brytanii można składać wnioski już od lipca, a w Holandii od września 2007 r. W Polsce MF także rozważa rozpoczęcie przyjmowania wniosków przed 1 stycznia 2008 r.

Wielu przedsiębiorców już rozpoczęło przygotowania do procesu nadania świadectwa AEO. Z uwagi na rozległość zakresu kryteriów, którym trzeba sprostać, nie można zwlekać z przygotowaniami.

Jeżeli przedsiębiorstwo decyduje się ubiegać o świadectwo AEO, musi wybrać, o które ze świadectw będzie występowało: świadectwo dotyczące uproszczeń celnych i/lub ułatwień w zakresie kontroli celnej dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony. W związku z tym, iż kryteria, które należy spełnić, aby uzyskać status AEO, pokrywają się, większość przedsiębiorstw prawdopodobnie będzie wnioskować o świadectwo pozwalające na korzystanie z obydwu rodzajów ułatwień.

W Polsce wnioski o przyznanie świadectwa AEO będzie można składać w trzech izbach celnych: w Warszawie, we Wrocławiu i w Szczecinie.

Jednym z ważniejszych etapów w procesie starania się o status AEO jest przeprowadzenie samooceny. Wnioskodawca będzie musiał wypełnić formularz audytu wstępnego, w którym sam oceni stopień przygotowania do uzyskania świadectwa. Organ celny dokona weryfikacji otrzymanych informacji oraz dokona analizy ryzyka. W tym celu funkcjonariusze celni przeprowadzą audyt w przedsiębiorstwie. Jeżeli firma ma oddziały w różnych miejscach w kraju lub przedstawicielstwa w innych krajach UE, audytorzy zwrócą się do lokalnych organów celnych o pomoc. Na sposób weryfikacji poszczególnych kryteriów będą miały wpływ rozmiar przedsiębiorstwa, rodzaj prowadzonej działalności oraz rodzaj świadectwa AEO, o które przedsiębiorstwo będzie się ubiegać.

Decyzja zależy od firmy

Przedsiębiorcy powinni dokonać indywidualnej analizy swojej sytuacji, planów na przyszłość oraz środowiska biznesowego, w którym funkcjonują, i podjąć decyzję o tym, czy i kiedy ewentualnie będą się starać o status AEO. W kalkulacjach tych nie można pominąć dodatkowej korzyści, którą przyniesie proces uzyskania świadectwa AEO – będzie to okazja do sprawdzenia i ewentualnego usprawnienia istniejącego systemu kontroli i zarządzania ryzykiem wewnątrz własnej organizacji.

MONIKA MICHASIEWICZ-KRZĄTAŁA

Autorka jest starszą konsultantką w Zespole Ceł i Akcyzy w firmie Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Komentarz:

Można przypuszczać, że popularność świadectw AEO wśród podmiotów gospodarczych rosnąć będzie wraz z coraz większą liczbą ich posiadaczy. Duże koncerny zaczną wywierać presję na swoich dostawców, tak aby cały łańcuch dostaw mógł być uznawany za bezpieczny. Należy przewidywać, że świadectwa AEO w niektórych branżach staną się z czasem standardem, podobnie jak to jest obecnie z certyfikatami ISO czy WSK. Posiadanie statusu AEO będzie istotnym czynnikiem wpływającym na osiągnięcie przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstwa, można więc przypuszczać, że administracje celne poszczególnych krajów członkowskich UE będą się starały pomagać lokalnym firmom w uzyskaniu statusu – stąd decyzje niektórych administracji o wcześniejszym uruchomieniu procedury przyznawania świadectw. Do zwiększania zainteresowania instytucją AEO z pewnością przyczyniłaby się większa aktywność Komisji Europejskiej oraz administracji krajowych w przyznawaniu Upoważnionym Przedsiębiorcom kolejnych ułatwień w sprawach celnych i podatkowych, jak również uznawanie świadectw wydawanych w UE przez jej najważniejszych partnerów handlowych.

Bartosz Bołtromiuk, starszy konsultant w Zespole Ceł i Akcyzy w firmie Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o.

Źródło: Rzeczpospolita nr 230 z dnia 2007-10-02